Herdenken in verbondenheid – een moment van stilte, herinnering en hoop
Op 4 mei 2025 vond in Amsterdam-Oost een indrukwekkende en betekenisvolle herdenking plaats, georganiseerd door de Assadaaka Community. De bijeenkomst begon op een historische en beladen plek: station Muiderpoort. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden hier meer dan 11.000 Joodse Amsterdammers gedeporteerd. Vanaf dit station reisden zij, veelal onder dwang en in angst, naar kamp Westerbork – en vandaaruit naar de vernietigingskampen in Oost-Europa. Vrijwel niemand van hen keerde terug.

Op deze plek van herinnering verzamelden zich bewoners uit de buurt, nabestaanden, vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties, jongeren en ouderen. Er hing een sfeer van respect, stilte en saamhorigheid. Ondanks de koude lading van het verleden, straalde de bijeenkomst warmte uit – door de onderlinge verbondenheid van de aanwezigen, en de gedeelde wens om het verleden levend te houden.

Een stille tocht van herinnering en respect
Rond 18:30 uur begon de stille tocht. In volledige stilte liepen de deelnemers door de straten van Amsterdam-Oost, elk met hun eigen gedachten, herinneringen en emoties. De tocht was niet alleen een symbolisch eerbetoon aan de slachtoffers van de Holocaust, maar ook een krachtig moment van persoonlijke en collectieve reflectie.

Wat opviel was de grote diversiteit onder de deelnemers: mensen van alle leeftijden, culturele achtergronden en religies liepen samen – verbonden in het besef dat vrijheid en menselijkheid waarden zijn die we samen moeten bewaken. Jongeren liepen voorop, sommigen droegen foto’s, bloemen of kaarsen, anderen hielpen bij de organisatie of begeleidden ouderen. In hun stille stappen klonken woorden als ‘nooit meer’, ‘wij herinneren’, en ‘wij dragen het verder’.

Ceramplein – centrum van bezinning en verbinding
Rond 19:00 uur arriveerde de stoet op het Ceramplein. Hier vond het hart van de herdenking plaats. De deelnemers verzamelden zich rondom het monument, waar een zorgvuldig samengesteld programma begon. In de opstelling – zonder podium, met mensen in een cirkel – weerspiegelde zich het gevoel van gelijkwaardigheid. Niemand stond boven de ander: we herdachten samen.

Het programma was meertalig en inclusief. Er waren toespraken van vertegenwoordigers uit diverse gemeenschappen, poëzie in het Nederlands, Arabisch, Turks en Sranantongo, en muzikale intermezzo’s die de stilte niet onderbraken, maar juist verdiepten. De bijdragen kwamen van buurtbewoners, jongeren, religieuze leiders, en nabestaanden van slachtoffers. Er werd niet alleen stilgestaan bij de Joodse slachtoffers van de Holocaust, maar ook bij de Roma en Sinti, verzetsstrijders, politieke gevangenen, mensen met een beperking, homoseksuelen, en anderen die door het naziregime zijn vervolgd en vermoord.

Twee minuten die alles zeggen
Om 20:00 uur viel het plein stil. Twee minuten lang werd er niet gesproken, niet bewogen – behalve door de wind en de gedachten van honderden mensen. In die stilte werd verdriet gedeeld, en respect betoond. De stilte was niet leeg, maar vol: van herinnering, van liefde, van belofte.

Na de twee minuten stilte werden bloemen gelegd bij het monument. Sommigen legden een roos, anderen een steen of een tekening van een kind. Daarna volgden korte persoonlijke woorden van herdenking – spontaan uitgesproken, soms in tranen, soms met een glimlach. Er klonken verhalen over grootouders, over angst, over verzet – maar ook over hoop, over vrijheid, over samenleven.

Een herdenking van verbinding
Wat deze herdenking bijzonder maakte, was de diepgevoelde verbondenheid tussen de aanwezigen. In een wijk als Amsterdam-Oost, waar mensen van tientallen nationaliteiten samenleven, werd de kracht van diversiteit zichtbaar. Mensen met Turkse, Marokkaanse, Surinaamse, Joodse, Afrikaanse, Antilliaanse, Indonesische, Nederlandse en andere achtergronden stonden zij aan zij – niet ondanks, maar dankzij hun verschillen.

Er was geen sprake van afstand tot het verleden. Integendeel: het verleden werd dichtbij gebracht, invoelbaar en gedeeld. En juist daardoor ontstond ook hoop: omdat we samen bleven staan. Omdat jongeren zich uitgenodigd voelden om hun stem te laten horen. Omdat herinneren niet enkel een taak is voor wie erbij was, maar een verantwoordelijkheid van ons allemaal.

De rol van jongeren was cruciaal. Zij lazen teksten voor, begeleidden gasten, organiseerden onderdelen van het programma en spraken uit wat herdenken voor hen betekent in een tijd van sociale spanningen, polarisatie en internationale conflicten. Hun betrokkenheid gaf de herdenking een extra laag van betekenis: het verleden leeft voort in hen – en zij dragen het de toekomst in.

Slotgedachte
De 4 mei-herdenking bij station Muiderpoort en op het Ceramplein was een krachtig, integer en verbindend initiatief van de Assadaaka Community. In een tijd waarin tegenstellingen soms lijken te overheersen, liet deze herdenking zien dat gezamenlijke herinnering juist kan verbinden – over grenzen van afkomst, religie en generatie heen.

Het verleden werd herdacht, met respect en stilte. De toekomst werd omarmd, met belofte en hoop. En bovenal werd duidelijk: vrijheid is nooit vanzelfsprekend. Herdenken is nodig – telkens opnieuw. Zodat het nooit vergeten wordt. Zodat we blijven kiezen voor menselijkheid, compassie en vrede.

Einde verslag